Tíðindi34

ÓBOÐIÐ HOYRINGSSVAR: HVAT VERÐUR AV TEIMUM, SUM FELLA UTTANFYRI SKIPANINA?

ÓBOÐIÐ HOYRINGSSVAR: HVAT VERÐUR AV TEIMUM, SUM FELLA UTTANFYRI SKIPANINA?

Í uppskotinum til Løgtingsfíggjarlógina 2025 kom fram, at Samgongan ætlar at spara tvær milliónir við einum broytingaruppskoti til lógina um arbeiðsbúgving. Hetta kom óvart á, tí hvørki MEGD, Giktafelag Føroya ella nakað annað sjúklingafelag er hoyrt í hesi ætlan. Men, hóast Giktafelag Føroya ikki er hoyrt í málinum, hava vit sjálvboðið valt at skriva eitt hoyringsskriv um hesar ætlanir.

Lógaruppskotið fer til fyrstu viðgerð í morgin, 8. oktober, og tí er avmarkað hvussu væl felagið hevur kunna fyrireika hoyringsskrivið. Tí er neyðugt at vísa á, at tær atfinningar, sum eru at lesa í hoyringsskrivinum møguliga eiga at verða útbygdar enn meira. Her er ein av avmarkingunum tann, at tað í okkara skrivi er lagdur ov lítil dentur á tann partin, sum snýr seg um aldursmark fyri skipanina við tillagaðum størvum.

Haldið okkum til góðar, stundirnar hava ikki verið til at viðgerða hetta víðari.

Les hoyringsskrivið her.

KLIMAVIÐGERÐ: TVÍFALT SO NÓGV SLOPPIN AVSTAÐ​

Ferðalið farið úr Føroyum til Kroatia

KLIMAVIÐGERÐ: TVÍFALT SO NÓGV SLOPPIN AVSTAÐ

Í gjár 16. juni 2024 fór eitt ferðalið úr Føroyum, við leiðini móti Kroatia í klimaviðgerð. Lent var í Danmark í gjár, og í dag varð kósin sett móti Naftalan í Kroatia. Hesaferð er talan um 24 ferðandi, 12 við gikt og 12 við psoriasis, sum hava fingið hetta viðgerðartilboðið bjóða. Tað er ein tvífalding sammett við viðgerðartúrin í fjørð, tá ið 12 sloppu avstað til samans.

Orsøkin til at talið er tvífalda í ár er játtanin á Løgtingsfíggjarlógini, sum Trivnaðarnevndi hevur økt fyri 2024.

Giktafelag Føroya og Føroya Psoriasisfelag fegnast fyri hendan møguleikan, tí fyri summar av okkara limum er hetta einasta viðgerð, sum hesi tola og hava góðan virkna av.

Tí gleðir tað okkum, at vit hava eitt vælferðarsamfelag, sum enn kann veita slíka viðgerð.

Meira kann lesast um klimaviðgerð her.

FORMANSFRÁGREIÐING 2023 – 2024

FORMANSFRÁGREIÐING 2023 - 2024

Ársfrágreiðing fyri virksemið í tíðarskeiðinum 2023 – 2024 í Giktafelag Føroya.

Árið hesaferð hevur verið eitt ár merkt av skiftandi viðurskiftum, bæði sosialum og politiskum málum. Flestu av málunum hava verið fyri leingi, og hanga saman við arbeiði, sum undanfarnar nevndir eisini hava arbeitt við.

Formansfrágreiðingin hesaferð er trýdeild, og snýr seg um:

  1. Tað politiska arbeiðið,
  2. arbeiði við tiltøkum, og
  3. grannskoðan.

Áheitanarskriv

Á seinasta ársaðalfundi varð samtykt at gera eitt skriv til myndugleikarnar um at taka tað føroyska giktaøkið í álvara, og um at seta giktalækna Pero Soré aftur í starv. Aðalfundurin metti, at skrivið skuldi gerast sum eitt opið bræv.

Tann 8. Mai 2023 varð skrivið liðugt og sent sjúkrahúsverkinum, landsstýriskvinnuni í heilsumálum og varð eisini lagt út á heimasíðuna hjá felagnum, og sum lesarabræv á teir ymisku portalarnar.

Skrivið, sum var 8 síður langt, vísti á ónøgdsemi millum giktasjúklingar, sum merktu eina stóra afturgongd í skipanini, tá tað kom til sparingar av heilivági, konsulentskipan, klimaviðgerð, manglandi venjingarmøguleikar og viðgerðarmøguleikar. Her var eisini víst á, at sumt, sum segðist at verða sparingar, so sum konsulentskipanin, í roynd og veru vóru kostnaðartungar skipanir, sum ikki tæntu sjúklinginum.

Áheitanarskrivið tóktist at sláa væl ígjøgnum, og útloysti fundir bæði í Sjúkrahúsverkinum og í Heilsumálaráðnum.

Undirskriftainnsamling

Í tíðarskeiðinum 29. mai – 16. juni, varð skipað fyri undirskriftainnsavning um at seta giktalækna Pero Soré aftur í starv, sum uppá hesar 18 dagarnar góvu 532 undirskriftir.

Tann 16. juni vóru undirskriftirnar handaðar Margit Stórá, landsstýriskvinnu í heilsumálum, sum takkaði fyri. Stutt eftir handanina kom fráboðan frá Heilsumálaráðnum um, at landsstýriskvinnan metti seg verða ógegniga í málinum, og at hon tískil hevði sent Løgmanni málið, sum síðan legði málið til landsstýriskvinnuna í fíggjarmálum, Ruth Vang, sum síðan skuldi taka sær av málinum víðari.

Hóast undirskriftirnar vóru handaðar landsstýriskvinnuni í fíggjarmálinum í juli, er enn onki svar komið uppá undirskriftirnar.

Setanar/uppsagnarmálið hjá giktalækna

Tann 25. mars í ár fall dómur í Føroya Rætti, sum gav Sjúkrahúsverkinum viðhald í setanar/uppsagnarmálinum hjá giktalækna Pero Soré.

Danska serlæknafelagið, sum stevndi Sjúkrahúsverkið hevur ikki valt at fara víðari í málinum, og avgerðin er tí endalig.

Vit harmast um niðurstøðuna, og meta ikki, at avgerðin er til frama fyri giktaøkið. Eisini ivast vit í hvør støðan í framtíðini verður, tá støðan við giktalækanum enn er óviss.

Klimaviðgerð

Beint áðrenn seinasta aðalfund varð tað okkum greitt, at Giktafelag Føroya og Føroya Psoriasisfelag høvdu fingið játtað hvør sínar 250.000 krónur til klimaviðgerð. Her ráddi um at gera skjótt av, við at fáa skipanina upp at koyra, og at fáa fólk visiteraði og send í viðgerð so skjótt sum yvirhøvur gjørligt. Hetta soleiðis at játtanin á Løgtingsfíggjarlógini kundi verða brúkt í fíggjarárinum, sum hevur alstóran týdning, um ikki latna játtanin skal fella aftur til landskassan.

Ein nevnd varð sett, við umboðum frá Psoriasisfelagnum og Giktafelagnum, sum gjørdi eitt umsóknarblað og eina mannagongd, sum skuldi liggja til grund fyri visitatiónina. Avtala var gjørd við kommunulækna Jenis av Rana, sum síðan hevur verið visiterandi lækni í mun til klimaviðgerðina.

Fyrsta liðið fór avstað tann 12. mai, við 12 sjúklingum, 6 úr hvørjum felagi, umframt einum ferðaleiðara úr psoriasisfelagnum, sum eisini var sjúklingur og sum kendi viðgerðarstaðið í Kroatia. Ferðaleiðarin var eitt krav frá veitaranum 1BedreLiv, sum viðgerðartilboðið verður veitt umvegis.

Síðan tá er játtanin tvífalda, og ferðaliðið, sum í ár fer avstað er eisini tvífalda. Ferðaleiðarin hesaferð er tó úr giktafelagnum, og eins og í fjør er talan um ferðaleiðara, sum eisini tørvar viðgerð.

  • Játtan í 2023:
    250.000 til Giktafelag Føroya
    250.000 til Psoriasisfelag Føroya
    Har vóru 24 umsøkjarar, harav 12 sluppu avstað (6 við gikt, 6 við psoriasis, umframt fylgjara frá Psoriasisfelag Føroya)
  • Játtan í 2024:
    500.000 til Giktafelag Føroya
    500.000 til Psoriasisfelag Føroya
    Har vóru 31 umsøkjarar, harav 24 sluppu avstað (12 við gikt, 12 við psoriasis, umframt fylgjara frá Giktafelag Føroya)

Klimaviðgerðin hevur tó ikki bara skapt gleði ímillum fólk, tí tað er komið fleiri limum í nevndunum í bæði giktafelagnum og psoriasisfelagnum at stórur ivi hevur verið sáddur um mannagongdirnar fyri hetta viðgerðartilboðið, og fleiri hava havt á máli, at eitt viðgerðartilboð ikki eigur at liggja í nøkrum sjúklingafelagi, men eigur at verða fevnt av heilsuverkinum.

Bæði giktafelagið og psoriasisfelagið eru samd í kritikkinum um, at viðgerðartilboð ikki eiga at liggja í felagsskapum, sum verða stýrdir av sjálvbodnum, og halda sjálvsagt eisini, at klimaviðgerðin átti at ligið í heilsuverkinum. Men sum støðan er, so er hetta ikki ein møguleiki, nevniliga tí klimaviðgerðin fullkomiliga datt niðurfyri tá hon lá í sjúkrahúsverkinum, hóast sjúklingar eru, sum ongan annan viðgerðarmøguleika hava annað enn klimaviðgerð.

Skulu vit velja ímillum at hava tvey sjúklingafeløg, sum taka sær av klimaviðgerðini, ella slett ikki hava klimaviðgerð sum viðgerðartilboð yvirhøvur, so er ikki nógv at ivast í, tí her eru bæði feløgini á einum máli um, at tað sjálvandi betri at hava eitt tilboð enn slett ikki at hava eitt tilboð. Vit halda tað vera sera týdningarmikið, at feløgini gera sítt til, at tilboðið verður varðveitt, tí sum sagt, so finst ongin annar viðgerðarmøguleiki enn klimaviðgerðin fyri summar sjúklingar.

Um vit so venda til tann fyrra kritikkin, um mannagongdirnar í samband við klimaviðgerðina, so skilir nevndin í giktafelagnum hesar atfinningar sum eitt úttrykk fyri, at fólk ikki kenna nóg væl til sjálva tilgongdina. Hetta tekur felagið sjálvsagt í størsta álvara, og tí varð avgjørt at arbeiða við at økja um gjøgnumskygni á skipanini. Til hetta er ein breddi settur av á heimasíðuni hjá giktafelagnum, har greitt verður frá øllum mannagongdum, og um hví mannagongdirnar eru sum tær eru. Hetta er sjálvsagt nakað, sum leypandi verður ment og dagført.

Felagið hevur eisini hoyrt frá fólki, sum hava verið skuffaði yvir ikki at hava fingið bjóða klimaviðgerð. Hóast tað er óheppið, og vit vildu ynskt at fleiri sluppu við, so er tað ein avgerð, sum liggur uttanfyri rásarúmið hjá feløgunum báðum, tí tað eina og aleina er ein læknalig meting, sum liggur til grundar fyri tørvsmetingini, har tørvurin hjá hvørjum einstøkum umsøkjara verður hildin upp ímóti tørvinum hjá øllum hinum umsøkjarunum, sum hava søkt um at sleppa avstað.

Vit kunnu tó gleðast um, at játtanin er vaksin, og at tað tí eru fleiri sum sleppa í viðgerð, og helst skal arbeiðast við at fáa hesa játtanina enn hægri, so enn fleiri sleppa við.

Vit kunnu í øllum førum gleðast um, at klimaviðgerðin kom á skrá aftur í fjør, og at játtanin er tvífalda í ár.

Tað er ein sólskinssøga.

Tiltak um barnagikt

Giktafelagið hevur í longri tíð havt ætlan um at skipa fyri einum tiltaki, sum snýr seg um barnagikt. Hetta uppskotið er sprottið úr einum foreldrabólki, sum sjálvboðið hevur skipa seg á Facebook, og sum hevur eftirlýst tiltakið. Hóast tiltakið ætlandi skuldi verða í fjør, so duttu ætlanirnar niðurfyri, og tiltakið bleiv av ongum. Í ár var tó annarleiðis, tí eitt tað fyrsta sum varð sett á skrá eftir seinasta nevndarfund var eitt tiltak um barnagikt, sum varð hildið í Løkshøll í Runavík.

Til tiltakið legði Absalon Eysturoy, serlækni í barnasjúkum og barnagikt fram um hvat barnagikt er og hvussu arbeitt verður við barnagikt í Føroyum, og um tørvirnir sum eru á økinum, bæði tá tað kom til útgerð og kunningartilfar. Afturat honum var eisini Charlotte Myrup, serlækni í barnagikt á Ríkissjúkrahúsinum, sum greiddi frá ymiskum sløgum av barnagikt, hvussu tað verður viðgjørt og hvørji hjáárin eru, tá børn fáa gikt.

Tiltakið varð væl vitjað, og fekk nógvar góðar afturmeldingar. Serliga varð dentur lagdur á møguleikan hjá hesum foreldrum at møta øðrum foreldrum, sum stríðast við líknandi avbjóðingar í gerandisdegnum.

75 ára hald

Árið í ár var nakað serstakt, tí í ár vóru 75 ár liðin síðan Giktafelag Føroya varð stovnað tann 22. august 1948. Hetta varð feirað við einum størri tiltaki, har borðreitt varð við køkuborði, livandi tónleiki og undirhaldi, umframt einari fjølbroyttari skrá, sum á ymsan hátt snúði seg um tað føroyska giktaøkið, og lutvíst eisini brekøki í síni heild.

Dagurin varð settur av Margit Stórá, landsstýriskvinnu í heilsumálum, sum helt eina innleiðandi røðu, og ein stuttur inngangur frá formanninum í felagnum.

Á skránni fyri dagin var

  • Fyrilestur við Noomi O. Gregersen, verkætlanarleiðara, um FarGen-verkætlanina, hvat FarGen-verkætlanin er og hví tað er serliga viðkomandi fyri giktasjúklingar
  • Fyrilestur við Regin Berg, samfelagsfrøðingi og løgfrøðingi, um sosialar veitingar og hvørja ávirkan tær politisku broytingarnar seinastu árini hava ávirka fólk, ið bera brek, og hví tað skapar størri ójavna
  • Fyrilestur við Vár Næs, sum greiddi frá um náttúruterapi og sum gjørdi venjingar við áhoyrarunum
  • Fyrilestur við Absalon Eysturoy, serlækna, um børn og gikt

Afturat hesum vóru eisini tvey pallborðskjak, har giktaøkið varð viðgjørt bæði fakliga og politiskt:

  • Fakligt pallborðskjak við Edvard Heen, Almannaverkinum, Tóru við Keldu, MEGD, og Noomi Gregersen, FarGen
  • Politiskt pallborðskjak við Kaj Leo Holm Johannesen, Jenisi av Rana, Anniku Olsen, Eyðgunn Samuelsen, Súsonnu Olsen og Beini Johannesen.

Tiltakið fekk góðar afturmeldingar, hóast vit kundu ynskt, at undirtøkan tó var eitt sindur betri. Tiltakið stóð tó í kapping við fleiri onnur tiltøk, sum vóru á skrá um tað mundið. Tó var tað so, at fólk komu og fóru ígjøgnum dagin, uttan at luttaka allan dagin, sum tilsamans vóru heilir 6 tímar.

Grannskoðan

Tykkum kunnugt, so skuldi aðalfundurin hava verið fyri einum mánaði síðan, tann 15. Mai, men sum vit eisini boðaðu frá, so mátti hann avlýsast av serligum umstøðum.

Serligu umstøðurnar hesaferð var grannskoðanin, sum orsaka av teirri stóru upphæddini, sum er latin felagnum á Løgtingsfíggjarlógini, setir strangari krøv til grannskoðanina. Harafturat vóru útreiðslurnar í ár eisini óvanliga høgar, sum m.a. var orsaka 75 ára haldinum, onkrum gomlum rokningum, sum áttu at verið við í undanfarnum roknskaparárum og at skrivstovulutir eisini eru keyptir til felagið.

Økta játtanin til klimaviðgerðina og øktu útreiðslurnar í felagnum elvdi til, at allur roknskapurin varð gjøgnumgingin gjøllari enn hvat vanligt er, og sum ein næstan kundi vænta av einhvørjum sjálvbodnum felagsskapi, so vóru tørvir á batum á fleiri økjum, og sum máttu fáast í rætt lag, skuldi roknskapurin góðkennast av grannskoðaranum hjá felagnum.

Hóast tað er óheppið at flyta ein aðalfund, so vóru vit fegin um, at tað verður hildið eitt vakið eyga við tí virksemi, sum er í felagnum, og at tørvurin á mannagongdum og líknandi er komið í ljósmála.

Vit vita tí, at tørvur er á at gera mannagongdir fyri nær og hvussu tiltøk verða skipað, og at ein greið kostnaðarætlan altíð eigur at fylgja, sum síðan verður viðgjørd av nevndini í felagnum. Somuleiðis er tørvur á at gera greitt, hvør hevur ábyrgd av innkomandi posti og at greiða brúkararættindini á bankakontunum hjá felagnum, fyri at nevna nakrar av afturmeldingunum.

Eitt, sum eisini bleiv greitt var, at tørvur er á at fáa fleiri fólk at melda seg inn í felagið, og at hetta eigur at verða partur av einari strategi fyri felagið.

Hetta er partur av tí administrativa, sum ein komandi nevnd kemur at arbeiða við.

Takk fyri

Terji Beder,
formaður fyri Giktafelag Føroya

NÝGGJ NEVND OG FORMANSSKIFTI Í GIKTAFELAG FØROYA

NÝGGJ NEVND OG FORMANSSKIFTI Í GIKTAFELAG FØROYA

Á aðalfundi tann 15. mai, varð nýggj nevnd vald fyri Giktafelag Føroya. Fyri vali stóðu Terji Beder, Anna Petersen og Jónveig Arge. Øll trý valdu at stilla upp aftur, og afturat teimum valdi Ingun Dalbúð, sum er tiltakslimur í felagnum, og Julianna Tórunnardóttir at stilla upp.

Atkvøtt var millum fundarfólkið, har Terji varð afturvaldur, meðan Ingun og Julianna vóru nývaldar í nevndina. Anna og Jónveig valdu at stilla upp sum tiltakslimir, sum aðalfundurin samtykti.

Amy Johannesen, nevndarlimur, og Sunneva Jakobsen, tiltakslimur, valdu ikki at stilla upp aftur.

Í dag, tá ið nevndin skuldi skipa seg, boðaði formaðurin frá, at hann ikki ynskti at halda fram sum formaður í felagnum.

Nevndin skipaði seg sum fylgjandi:

  • Marian Steinberg, forkvinna
  • Terji Beder og Gudrun Mortansdóttir Nolsøe, næstforfólk
  • Dávur K. Glerfoss, kassameistari
  • Gunleyg M. Arge, skrivari
  • Ingun Dalbúð, nevndarlimur
  • Julianna Tórunardóttir, nevndarlimur
  • Hergerð Joensen, nevndarlimur

Tiltakslimir

  • Jónveig Arge
  • Anna Petersen

Giktafelag Føroya ynskir Mariann blíðan byr í formanssessinum.

AÐALFUNDUR Í GIKTAFELAG FØROYA

AÐALFUNDUR Í GIKTAFELAG FØROYA

Mikudagin 15. mai kl. 19 verður aðalfundur fyri Giktafelag Føroya í MEGD-húsinum í Havn.
 
Fundurin verður hildin sambært reglum felagsins, men umframt vanligu skránna koma umboð frá Klaksvíkar sjúkrahúsi at halda fyrilestur um endurvenjingartilboðið á Klaksvíkar sjúkrahúsið.
 
Skrá fyri aðalfundin:
  1. Val av fundarstóra
  2. Frásøgn nevndarinnar frá virki
    felagsins í farna árinum.
  3. Framløga til góðkenningar av
    grannskoðaðum ársrokniskapi við
    fíggjarstøðu.
  4. Val av nevndar- og tiltakslimum
  5. Val av grannskoðara
  6. Innkomin uppskot.
  7. Ymiskt.

Uppskot til støðutakan av aðalfundinum, skulu verða nevndini í hendi í seinasta lagi eina viku áðrenn aðalfundin. Tað vil siga, í seinasta lagi mánadagin 8. apríl. Uppskotini kunnu sendast nevndini á gikt@gikt.fo.

Møguleiki verður at seta spurningar um klimaviðgerð o.a.

 

Við vón um góða luttøku.

Nevndin.

AÐALFUNDUR Í GIKTAFELAG FØROYA

AÐALFUNDUR Í GIKTAFELAG FØROYA

Mánadagin 15. apríl kl. 19 verður aðalfundur fyri Giktafelag Føroya í MEGD-húsinum í Havn.
 
Fundurin verður hildin sambært reglum felagsins, men umframt vanligu skránna koma umboð frá Klaksvíkar sjúkrahúsi at halda fyrilestur um endurvenjingartilboðið á Klaksvíkar sjúkrahúsið.
 
Skrá fyri aðalfundin:
  1. Val av fundarstóra
  2. Frásøgn nevndarinnar frá virki
    felagsins í farna árinum.
  3. Framløga til góðkenningar av
    grannskoðaðum ársrokniskapi við
    fíggjarstøðu.
  4. Val av nevndar- og tiltakslimum
  5. Val av grannskoðara
  6. Innkomin uppskot.
  7. Ymiskt.

Uppskot til støðutakan av aðalfundinum, skulu verða nevndini í hendi í seinasta lagi eina viku áðrenn aðalfundin. Tað vil siga, í seinasta lagi mánadagin 8. apríl. Uppskotini kunnu sendast nevndini á gikt@gikt.fo.

Møguleiki verður at seta spurningar um klimaviðgerð o.a.

 

Við vón um góða luttøku.

Nevndin.

Klimaviðgerð 2024: Til ber nú at søkja

Klimaviðgerð 2024: Til ber nú at søkja

Í samband við at Giktafelag Føroya og Føroya Psoriasisfelag hava fingið játtan til at senda fólk í klimaviðgerð, ber nú til at søkja um hesa viðgerð fyri 2024.

Um ferðina:

Talan er um eitt intensivt venjingartilboð, sum fer fram undir bestu klimatisku viðurskiftum, á einum viðgerðar- og venjingardepli í Kroatia.

Les um viðgerðardepilin við at trýsta á leinkið her.

Vit vænta at farið verður úr Føroyum sunnudagin tann 16. juni, við heimferð mánadagin 15. juli.

Soleiðis søkir tú:

  • Prenta umsóknarblaðið úr, tak tað við til egnan kommunulækna. Umsóknarblaðið kann takast niður niðast á hesari síðuni.
  • Hjá kommunulæknanum verður umsóknarblaðið útfylt.
  • Send útfylta umsóknarblaðið til visiterandi læknan.

Teldupostadressan er at finna í umsóknarblaðnum, og umsóknarfreistin at senda til visiterandi læknan er sunnudagin 17. mars 2023 kl. 12.00.

Umsøkjarar fáa svar umvegis teldupost. 

Í mun til í fjør, er játtanin hækkað við 500.000 fyri hvørt felag, og tí kunnu fleiri væntast at fáa pláss í hesum umfarinum. 

Vit viðmæla øllum at søkja, sum meta seg hava tørv á klimaviðgerð.

Umsóknarblað fyri 2024

Margit Stórá, landsstýriskvinna

Setanarrøða hjá landsstýriskvinnuni til 75 ára hátíðarhaldið

Landsstýriskvinnan

Setanarrøða hjá landsstýriskvinnuni til 75 ára hátíðarhaldið

Allarfyrst fari eg at ynskja Giktafelag Føroya hjartaliga tillukku við 75 ára degnum, sum var 22. august í ár.

Síðani fari eg at takka tykkum fyri, at tit hava boðið mær her í dag. Tað er ein heiður fyri meg at fáa høvið at seta hetta almenna tiltakið, sum tit skipa fyri í sambandi 75 ára dagin.

Giktafelag Føroya er eitt áhuga- og sjúklingafelag, sum hevur sjóneykuna á, at gera umstøðurnar hjá fólki við gikt betri.

Tá eg skal minnast afturá, nær eg sjálv fyrstu ferð hoyrdi um gikt, so havi eg nokk verið smágenta, har omma, sum annars ikki gramdi seg, tosaði um, at nú var kalt í veðrinum og tað merkti hon væl á giktini. Eg helt tá, at gikt var nakað sum bara gamlar ommur høvdu, og bara tá tað var kalt. Seinni, sum størri smágenta, upplivdi eg, at ein vinkona hjá eini mostur míni, gjørdist rættiliga sjúk og merkt av liðagikt, sum var nakað heilt annað enn tað sum omma hevði.

Arbeiðið hjá Giktafelagnum er ikki bara við til at betra um umstøðurnar hjá limunum. Arbeiðið hjá tykkum varpar ljós á giktaøkið, og er við til at geva samfelagnum eina betri fatan av hvat tað vil siga, at hava gikt. Og er harvið eisini við til at skapa størri tolsemi um giktaøkið og við teimum, sum hava gikt.

Áhuga- og sjúklingafeløg hava stóran týdning í samfelagnum, við at umboða limirnar og teirra áhugamál og avbjóðingar.

Týdningurin kann neyvan yvirmetast. Feløgini eru við til at styrkja fólkaræðið, menna sosialar broytingar og at tryggja, at smáir og viðbreknir bólkar verða hoyrdir.

Harumframt hevur arbeiðið sum áhuga- og sjúklingafeløg gera, eisini við sær, at tað framhaldandi verður varpað ljós á tey økini, sum feløgini umboða. Hetta hevur stóran týdning fyri framhaldandi gransking og menning innan økini.

Feløgini virka eisini sum bindilið millum borgararnar og okkum politikarar, sum skulu taka avgerðirnar. Bólkar, sum annars høvdu havt trupult við at blíva hoyrdir, fáa eina rødd og verða hoyrd í almenna kjakinum. Til gagns fyri limirnar í felagnum og samfelagið sum heild.

Vit, politikarar og áhugafeløg eru samd um málið, nemliga at bøta um viðurskiftini hjá fólki við gikt. Kanska eru vit ikki altíð samd um vegin til málið. Men í góðum dialogi kunnu vit altíð vinna fram á leið.

Tað er ymiskt hvussu giktsjúkan rakar fólk. Tilsamans eru milliónir av fólkum rakt av giktsjúku á ein ella annan hátt.

Hetta hevur eisini við sær, at gjøgnum árini er nógv vitan um giktsjúkur fingið til vega, og nógv hevur verið granskað á økinum. Síðan farið var undir at viðgera fyri giktasjúkur, eru fleiri viðgerðarmøguleikar mentir og viðgerðin er eisini vorðin munandi betri gjøgnum árini.

Tað er at fegnast um, at viðgerðir alsamt gerast betri, og at fleiri kunnu liva væl og vera virkin á arbeiðsmarknaðinum, hóast giktsjúku. Eg haldi, at vit øll kunnu vera samd um, at tað hevur stóran týdning, at sjúklingar í Føroyum fáa ta bestu viðgerðina, sum vit, sum samfelag hava møguleika at veita.

Tá avgerðir verða tiknar, er umráðandi, at avgerðirnar eru vísindaliga grundaðar, og at viðgerðar-mannagongdirnar innan avvarðandi øki verða fylgdar. Tá ið nýggjur og ofta slóðbrótandi heilivágur kemur á marknaðin, er kostnaðurin í ávísum førum sera høgur fyrstu árini. Men eftir nøkur ár, tá ið
fleiri framleiðarar sleppa á marknaðin, og kapping kemur á økinum, gerst prísurin eisini meira rímiligur, hóast viðgerðin er tann sama.

Vit kunnu ikki koma uttanum, at kostnaðurin fyri fleiri av viðgerðunum á økinum, eisini er sera høgur. Tað er ikki bert á giktaøkinum, men eisini á øðrum økjum. Hetta evnið hevur verið á breddanum í nógvum londum seinastu nógvu árini, og er tað framvegis.

Politikarar og samfelagið sum heild, kunnu koma í eina tvístøðu, tá pengar skulu raðfestast. Serliga er tað prísurin á heilivágnum, sum ofta fyllur nógv.

Í Føroyum hava vit síðani 2011 havt eina játtan á fíggjarlógini til serstakan sjúkrahúsheilivág, sum millum annað eisini fevnir um útreiðslur til giktaheilivág.

At vit hava eina játtan til serstakan sjúkrahúsheilivág, hevur við sær, at útreiðslurnar til tann dýra sjúkrahúsheilivágin verða sjónligari fyri politikarum, eisini tá tørvur er á at økja
játtanina.

Tað er eisini umráðandi, at vit varpa ljós á møguleikarnar at fyribyrgja sjúkur. Eisini giktsjúkur. Vit vita, at tað eru fleiri vandafaktorar, sum eru tengdir at lívsstíli, ið hava stóran týdning í mun til at gerast sjúk av summum av giktsjúkunum.

Fyribyrgjandi átøk hava eisini stóran týdning í mun til at tálma sjúkuteknunum innan allar sjúkur.
Tað er mín vón, at vit øll kunnu raðfesta fyribyrgingina meira frammalagað enn vit higartil hava gjørt.
Tað hevur stóran týdning framhaldandi at raðfesta nýggjar viðgerðarmøguleikar. Giktasjúkur hava stóra ávirkan á hvønn einstakan sjúkling. Pína, avmarkaður førleiki og verri
lívsgóðska eru nakrar av avbjóðingunum hjá fólkum við gikt.

Tað er okkara ábyrgd sum samfelag, at lætta hesa byrðu so nógv sum gjørligt.

Viðgerð fyri gikt er ment nógv, men tað er heilt vist, at tað framhaldandi er nógv, sum fer at kunna gerast betri. Vit skula framhaldandi eggja til gransking og menning av nýggjum viðgerðum. Vit skulu styrkja serlæknaøkir innan Sjúkrahúsverkið við heilsustarvsfólkum og tøkni. Vit skulu eisini styrkja kunningina um giktasjúkur, og vit skulu tryggja, at øll hava somu atgongd til tær neyðturviligu viðgerðirnar.
Umframt menningina av viðgerð fyri gikt við heilivági, kunnu vit framyvir eisini vænta okkum, at fólk við gikt, eins og á øðrum serøkjum, eisini fara at fáa størri gagn av tøkniligu menningini.

Loysnir sum eitt nú telemedisin og tele-endurvenjing kunnu gera tað møguligt hjá fólki, at fáa atgongd til røkt og venjing frá serfrøðingum, uttan at skulu ferðast langa leið.

Eisini kunnu vit vænta okkum, at vitlíki framyvir fer at vera við til, at kunna spáa um sjúkugongdir og at eyðmerkja hvørjir viðgerðarmøguleikar eru best í hvørjum einstøkum føri.
Persónliga tillagað viðgerð, tað vil siga, viðgerð sum er tillagað tann einstaka, grundað á millum annað ílegur og sum verður rópt persónlagað viðgerð – ella persónlagað medisin – er eitt økið, sum eisini er í stórari menning. Í Føroyum verður arbeitt við at fyrireika umstøður og undurstøðukervið til betri at kunna veita persónlagaða viðgerð í heilsuverkinum.

Nýtt Fólkaheilsustýrið er skipað, og farið er undir at menna og skipa stovnin til millum annað at veita heilsufakliga ráðgeving og vegleiðing, sum er tillagað føroysk viðurskiftir og umstøður.
Farið er undir arbeiðið við at gera eina sokallaða dimensioneringsætlan, sum er ein serlæknaplanlegging fyri Føroyar. Tað vil siga, ein ætlan skal gerast, sum skal lýsa og
meta um hvørjar heilsufakligar førleikar føroyska heilsuverkið hevur tørv á frameftir.

Farið verður eisini undir at fyrireika Sjúkrahúsverkið til universitetssjúkrahús. At Sjúkrahúsverkið verður universitetssjúkrahús, kemur sjúklingunum í Føroyum til góðar. Gransking vísir, at sjúkrahús sum raðfesta, at teirra heilsustarvsfólk fáa umstøður og tíð til gransking og undirvísing, veita betri sjúklingaviðgerð. Harumframt eru sannlíkindini størri fyri, at granskað verður meira í
serføroyskum viðurskiftum, tá ið granskingin fer fram í Føroyum.

Útlitini fyri framtíðina eru góð. Við vón um framhaldandi menning innan eitt nú persónlagaða viðgerð, nýggja framkomna tøkni, og einum vilja til at lætta byrðuna fyri bæði tann einstaka sjúklingin og fyri samfelagið, kunnu vit skapa eina betri framtíð fyri tey, sum hava giktsjúku.

Lat okkum í felag arbeiða fyri, at eingin skal líða óneyðugt, og at tað skal vera ein fyrimunur fyri alt samfelagið, at arbeitt verður við heilsumennandi átøkum.

Til seinast vil eg venda aftur til tykkara í Giktafelagnum, og endurtaka hvussu stóran týdning arbeiðið hjá tykkum hevur, bæði fyri limir tykkara og fyri samfelagið sum heild. Tit eru við
til at gera okkara samfelag meira rættvíst og fevnandi. Eg vil takka tykkum fyri tykkara stóra íkast.
Enn einaferð hjartaliga tillukku við teimum 75 árunum.

Framhaldandi góðan dag og góða ráðstevnu.

Takk fyri

Giktafelag Føroya 75 ár

Skrá fyri 75 ára haldið

Skrá fyri 75 ára haldið

12:00: Vælkomin
Rógvi Ólavsson, orðstýrari

12:05: Setan
Margit Stórá, landsstýriskvinnu í heilsumálum 

12:15: Formaðurin hevur orðið
Terji Beder, formaður í Giktafelag Føroya

12:25: Børn og gikt
Absalon Eysturoy, barnalækni

12:50: FarGen: Gransking innan gikt og aðrar sjúkur í Føroyum
Noomi O. Gregersen, granskari

13:15: Steðgur
Lagkøka og drekkamuður

14:00: Gikt og venjing
Niklas Reginsson, fysioterapeutur

14.25: Náttúruterapi og pína
Vár Næs, náttúru- og kropsterapeuti

14.50: Sjúka, brek og tilknýti til arbeiðsmarknaðin
Regin Berg, stjórnmálafrøðingur

15:15: Steðgur við ábiti
Jens Marni Hansen spælir tónleik

16:00: Fakligt pallborðskjak
Evni: Fyribyrging, viðgerð, lívsgóðska og tilknýti til arbeiðsmarknaðin

16.45: Undirhald
Bill Justinussen undirheldur

17:00: Politikt pallborðskjak
Evni: Fyribyrging, viðgerð, lívsgóðska og tilknýti til arbeiðsmarknaðin

17:45: Samanumtøka
Rógvi Ólavson, orðstýrari

18:00: Tiltakið endar
Terji Beder, formaður í Giktafelag Føroya